Χαλούμι και 4 συνταγές για κυπριακή χαλουμόπιτα
Το χαλούμι είναι ανοιχτόχρωμο ημίσκληρο τυρί, που αρχικά παρασκευαζόταν μόνο από αιγοπρόβειο γάλα, αλλά με την αύξηση παραγωγής του αγελαδινού γάλακτος, πλέον χρησιμοποιείται κι αυτό για την παρασκευή του. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του, είναι η ανθεκτικότητά του στις υψηλές θερμοκρασίες ψησίματος.
Το χαλούμι υπήρξε γνωστό στην Κύπρο, τουλάχιστον πριν το 1556, καθώς έχει βρεθεί χειρόγραφο αυτής της χρονολογίας, που ανήκε στο δόγη Λεονάρντο Ντονά, που έζησε στη νήσο, και αναφέρεται σε στο calumi (χαλούμι).Για την ετυμολογία της λέξης οι απόψεις διίστανται. Πιθανόν να προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη ἅλμη, ή από τα αρχαία αιγυπτιακά μέσω του κοπτικού ialom.
Σε κάθε περίπτωση αποτελεί το δημοφιλέστερο τυρί της μεγαλονήσου, και τη βάση πολλών τοπικών συνταγών όπως η τέσσερις συνταγές χαλουμόπιτας (κυπριακής τυρόπιτας) που ακολουθούν.
Οι παραδοσιακές χαλουμόπιτες, πλάθονταν σε σχήμα μικρού καρβελιού, όμως στις μέρες μας συνήθως γίνονται σε ταψί, σε φόρμα του κέικ ή ακόμα και σε μικρά ατομικά φορμάκια, ενώ ανήκουν στην κατηγορία των αλμυρών κέικ.
Συνταγή 1η:
Υλικά:
επτά µέτρια αυγά
ένα φλιτζάνι τσαγιού ηλιέλαιο
ένα φλιτζάνι τσαγιού γάλα
τρία φλιτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις
τρία κουταλάκια του γλυκού, µπέικιν πάουντερ
δυόμισι φλιτζάνια χαλούµι τριμμένο
δύο κουταλιές ξερό δυόσμο (ή περισσότερο αν είναι φρέσκος)
μία κουταλιά της σούπας σουσάµι
Εκτέλεση:
Σε ένα µεγάλο δοχείο χτυπάμε τα αυγά, προσθέτουμε το λάδι και το γάλα.
Σε ένα άλλο δοχείο, ανακατεύουμε το αλέυρι, το μπέικιν πάουντερ, το χαλουμι και το δυόσμο και έπειτα τα ρίχνουμε σταδιακά μέσα στο πρώτο μας μείγμα.
Προθερµαίνουμε το φούρνο στους 180 βαθμούς, και σε μια αντικολλητική ή μία λαδωμένη φόρμα για κέικ αδειάζουμε όλο το μείγμα μας. Κατόπιν πασπαλίζουμε την επιφάνεια με το σουσάμι.
Ψήνουμε για περίπου μία ώρα, δοκιμάζουμε (με τη μέθοδο του μαχαιριού που θα δούμε παρακάτω) αν είναι έτοιμο, και τότε το βγάζουμε από το φούρνο. Το αφήνουμε για δέκα λεπτά κι έπειτα ξεφορμάρουμε.
Συνταγή 2η (διαίτης)
Υλικά:
μισό κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κουταλάκια του γλυκού μπέικιν πάουντερ
μισό κιλό χαλούμι με χαμηλά λιπαρά
5 μέτρια αυγά
μισό ποτήρι ελαιόλαδο
μισό ποτήρι γάλα με χαμηλά λιπαρά ή γάλα αμυγδάλου
4 κουταλιές της σούπας ξερό δυόσμο (ή ένα φλιτζάνι φρέσκο ψιλοκομμένο)
10 μικρές ντομάτες λιαστές ψιλοκομμένες
Χτυπάμε τα αυγά σε ένα μεγάλο δοχείο, και προσθέτουμε το γάλα, το λάδι, τον δυόσμο, το χαλούμι και τις ντομάτες και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε το αλεύρι και το μπέικιν πάουντερ αφού πρώτα τα έχουμε κοσκινίσει.
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180, και σε μία φόρμα (αντικολλητική ή λαδωμένη) αδειάζουμε το μείγμα μας που το ψήνουμε για περίπου μία ώρα.
Συνταγή 3η:
Υλικά:
4 αυγά
ένα φλιτζάνι λιαστές ντομάτες καλά στραγγισμένες και ψιλοκομμένες
μισό φλιτζάνι ελαιόλαδο (από τις ντομάτες ή άλλο)
ένα φλιτζάνι γάλα
2 φλιτζάνια χαλούμι άσπρο τριμμένο
2 φλιτζάνια χαλούμι άσπρο σε μεγαλύτερα κομματάκια
3 φλιτζάνια αλεύρι
1 μεγάλη κουταλιά μπέικιν πάουντερ
ένα φλιτζάνι φρέσκο δυόσμο (ή λιγότερο αν είναι αποξηραμένος)
ελάχιστο αλάτι και λίγο πιπέρι
λίγη τριμμένη φρυγανιά
Εκτέλεση:
Σε ένα μεγάλο δοχείο χτυπάμε τα αυγά, προσθέτουμε το λάδι και το γάλα και ανακατεύουμε καλά. Ανακατεύουμε το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ και το προσθέτουμε κι αυτό. Στη συνέχεια προσθέτουμε το χαλούμι, τις περισσότερες ντομάτες (κρατάμε λίγες ντομάτες για μετά), το δυόσμο, το αλάτι και το πιπέρι.
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180 και παράλληλα σε μια λαδωμένη φόρμα που έχουμε πασπαλίσει με την τριμμένη φρυγανιά, στρώνουμε τις ντομάτες που έχουμε κρατήσει στην άκρη. Προσθέτουμε από πάνω το μείγμα του κέικ και ψήνουμε στους 180 για περίπου μία ώρα. Δοκιμάζουμε με το μαχαίρι αν είναι έτοιμο και ξεφορμάρουμε αφού έχουν περάσει τουλάχιστον 10 λεπτά.
Συνταγή 4η
Υλικά:
3 κούπες τριμμένο χαλούμι
5 αυγά
1 μεγάλο κουτί γάλα εβαπορέ
1 κούπα ηλιέλαιο
6 κουταλιές της σούπας δυόσμο
3 κούπες αλεύρι
3 κουταλάκια του γλυκού μπέικιν πάουντερ
Εκτέλεση:
Σε ένα μεγάλο δοχείο κτυπάμε τα αυγά. Έπειτα προσθέτουμε το τυρί, το γάλα, το λάδι και το δυόσμο. Στη συνέχεια ρίχνουμε το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ και ανακατεύουμε καλά.
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180 βαθμούς
Πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι, μια λαδωμένη φόρμα ή ταψί (26 - 28 εκατοστά) και ρίχνουμε μέσα το μείγμα που φτιάξαμε.
Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για περίπου μία ώρα. Μπήγουμε ένα μαχαίρι στο κέντρο κι αν βγει καθαρό, το κέικ είναι έτοιμο.
Σε όλες τις παραπάνω συνταγές, μπορούμε να πασπαλίσουμε το μείγμα πριν το ψήσιμο με σουσάμι ή/και να προσθέσουμε σταφίδες στη ζύμη.
Κείμενο: Κατερίνα Καραμάνου
Πηγές:
Υπουργειο γεωργιασ, φυσικων πορων και περιβαλλοντος, παραδοσιακη παρασκευη γαλακτοκομικων προϊοντων, εκδοση 13/2014, λευκωσια.
https://www.cyprusalive.com
https://ikypros.com
https://www.bigcyprus.com.cy
