Σμυρναίικη Βασιλόπιτα

Η προέλευση του εθίμου της πίτας της Πρωτοχρονιάς, ξεκίνησε από την Αρχαία Ελλάδα, ενώ η συνήθεια να βάζουμε σ’ αυτήν νόμισμα, καθιερώθηκε εις μνήμην της αποφυγής της λεηλασίας της Καισαρείας της Καππαδοκίας.

Το πρώτο συνθετικό του ονόματός της, απέκτησε προς τιμήν του Μεγάλου Βασιλείου.

Αναλυτικές πληροφορίες για την παραπάνω ιστορία καθώς και την συνταγή της πολίτικης βασιλόπιτας μπορείτε να βρείτε στο:https://mnimesellinismou.com/mikrasia/vasilopita-politiki

Η βασιλόπιτα όμως που έφτιαχναν στη Σμύρνη και στις γύρω περιοχές, είναι εντελώς διαφορετική από την πολίτικη, και ως προς τα υλικά και την παρασκευή, αλλά και ως προς τη διακόσμηση.

Σε κάθε σμυρναίικο σπίτι, υπήρχαν ξύλινες σφραγίδες με σχέδια, με το οποίο αποτύπωναν στα αρτοσκευάσματά τους, το ακρωνύμιο ΙΣΧΡΝC (Ιησούς Χριστός Νικά), ή τη μορφή διάφορων Αγίων, συνήθως για τα πρόσφορα και τις λειτουργιές, που πήγαιναν στην εκκλησία στις μεγάλες γιορτές. Αυτό άλλωστε συνηθίζονταν και στην κυρίως Ελλάδα.

Αυτό που δεν συνήθιζαν όμως οι γηγενείς, ήταν η χρήση των σφραγίδων με το δικέφαλο αετό, για τη διακόσμηση διάφορων αρτοσκευασμάτων του δωδεκαημέρου, και απαραιτήτως για τη βασιλόπιτα και τα αετουδάκια.

Συνταγεσ και αλλεσ Πληροφορίες για τον συμβολισμο και για τα αετουδάκια σμύρνης μπορείτε να βρείτε στο: https://mnimesellinismou.com/mikrasia/-aetoudakia-smirnis

Αν τυχαίνει να έχετε καταγωγή από εκείνα τα μέρη, ενδεχομένως να έχετε βρει κάποια τέτοια σφραγίδα, μεταξύ των αντικειμένων που σας άφησαν οι πρόγονοί σας.

Οι σφραγίδες εκτός από διακοσμητικό, είχαν κυρίως συμβολικό ρόλο, καθώς ο δικέφαλος αετός, ήταν ένας τρόπος να δηλώσουν στην καθημερινή τους ζωή, την βυζαντινή τους προέλευση.

Πίεζαν τη σφραγίδα στη μαλακή ζύμη, έτσι ώστε να αποτυπωθεί το σχέδιό της, και να παραμείνει ατόφιο και μετά το ψήσιμο.

Στη βασιλόπιτα, το πίεζαν σε τέσσερα σημεία έτσι ώστε από τους δικέφαλους αετούς να σχηματιστεί το σημείο του Σταυρού. Για να δώσουν έμφαση στα μάτια των αετών, έβαζαν καρφάκια από γαρύφαλλο.

Όταν ψήνονταν τα τοποθετούσαν κοντά σε μεταλλικά αντικείμενα, για να αποκτήσουν αυτοί που θα τα κατανάλωναν, τη δύναμη εκτός του αετού, και του μετάλλου.

Σήμερα τέτοιες σφραγίδες, μπορείτε να βρείτε σε καταστήματα με εκκλησιαστικά είδη, σε εκθέσεις μοναστηριών, σε διάφορα ηλεκτρονικά καταστήματα, με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο, ή μπορείτε απλώς να αυτοσχεδιάσετε κάνοντας κάποιο σχέδιο σε σχήμα σταυρού.

Υλικά

• 300 gr βούτυρο πρόβειου γάλακτος παγωμένο

• μισό φλιτζάνι λάδι της προτίμησής μας

(εάν το ελαιόλαδο μας φαίνεται βαρύ στη γεύση, μπορούμε να το αντικαταστήσουμε ή να το αναμείξουμε με καλαμποκέλαιο ή σησαμέλαιο)

• ένα φλιτζάνι ζάχαρη

• χυμό από μισό λεμόνι (μέτριο)

• χυμό από ένα πορτοκάλι (μέτριο)

• χυμό από ένα μανταρίνι

• ένα σφηνάκι κονιάκ

• μισό κουταλάκι του γλυκού μπέικιν πάουντερ

• μία βανίλια

• επτά φλιτζάνια αλεύρι σκληρό

• ένα αυγό και λίγο γάλα

Εκτέλεση

Χτυπάμε σε μέτρια ταχύτητα στο μίξερ, το λάδι με το βούτυρο για τουλάχιστον δέκα λεπτά.

Προσθέτουμε τη ζάχαρη, συνεχίζουμε να χτυπάμε για λίγα λεπτά ακόμα, και προσθέτουμε τους χυμούς από τα εσπεριδοειδή μας, το κονιάκ, και τη βανίλια.

Ρίχνουμε το μπέικιν πάουντερ στο αλεύρι και ανακατεμένα τα προσθέτουμε σταδιακά στο μείγμα μας, το οποίο ζυμώνουμε τώρα για αρκετή ώρα με τα χέρια, ώσπου να γίνει μια ομοιόμορφη μαλακή ζύμη.

Ρίχνουμε τη ζύμη σε ένα ρηχό ταψάκι που προηγουμένως έχουμε βουτυρώσει, και βάζουμε σε κάποιο σημείο το φλουρί τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο.

Πιέζουμε την ξύλινη σφραγίδα 4 φορές στην στην επιφάνεια της ζύμης μας ώστε να δημιουργηθεί το σημείο του Σταυρού, ή χαράζουμε έναν σταυρό με το πηρούνι.

Προθερμαίνουμε για λίγο το φούρνο μας στους 180 βαθμούς, και παράλληλα χτυπάμε το αυγό με λίγο γάλα, και αλείφουμε την επιφάνεια προσεκτικά, να μην χαλάσουμε το σχέδιο.

Βάζουμε το ταψάκι μας στο φούρνο, ανεβάζουμε τη θερμοκρασία στους 200 βαθμούς, και ψήνουμε ώσπου η πίτα μας να αποκτήσει ένα ρόδινο χρώμα (περίπου για 20 λεπτά). Η πίτα πρέπει να είναι σχετικά λεπτή, γι’ αυτό μην περιμένετε να φουσκώσει στο ψήσιμο.

Η παραδοσιακή σμυρναίικη πίτα, είναι κάτι ανάμεσα σε κέικ και μπισκότο.

καποιεσ φωτογραφίες του άρθρου προέρχονται από το αρχείο μας, αλλα πολλεσ ειναι από την ιστοσελίδα του γαστρονομικού περίπλου Κρήτης (www.cretangastronomy.gr)

Κείμενο Πηνελόπη Ν. Δάλλη